Vücut Dismorfik Bozukluğu
Vücut Dismorfik Bozukluğu ya da diğer ismiyle beden algısı bozukluğu, bireylerin vücutlarında bir kusur olmamasına veya çok ufak kusurlar olmasına rağmen, bu kusurları zihinlerinde büyüterek çok çirkin göründüklerini düşünmelerine ve sürekli olarak bunu düşünmelerine ve uğraşmalarına neden olan psikolojik bir rahatsızlıktır.
Bireyler kusurlu olduklarını düşündükleri dış görünüşlerine o kadar takıntılıdır ki günlük hayatı, iş hayatı, ilişkileri olumsuz etkilenmektedir. Bazı uzmanlar, takıntı(obsesyon) özellikleri göstermesi dolayısıyla, vücut dismorfik bozukluğunu, obsesif kompulsif bozukluk içerisinde saymaktadır.
Vücut dismorfik bozukluğunda kişilerin çok büyük fiziksel kusurlarının olmasına gerek yoktur. Bireyler ufacık bir fiziksel kusuru bile, çevreleri tarafından fark edilen çok büyük bir kusur veya çirkinlik olduğunu zannederek, bu kusurlarından nefret ederler. Kusurlu buldukları yanlarını sürekli olarak başka kişilerin dış görünüşüyle kıyaslarlar.
Beden algısı bozukluğu her 100 kişiden 2 kişide görülen bir psikolojik rahatsızlıktır. Genellikle kadınlardan görülen beden algılama problemi, ergenlik ve genç yetişkinlik dönemlerinde daha sık görülmekte ve görülme oranı 100 kişinde 12’ye çıkmaktadır.
Vücut Dismorfik Bozukluğu Nedenleri
- Beden algısı bozukluğu, bireylerin bedenleri ile ilgili algılama problemlerinin olmasıdır. Algılama problemi, benlik saygısının olmaması, yemek bozuklukları, obezite, depresyon gibi problemler dolayısıyla ortaya çıkabileceği gibi, genetik faktörlerden dolayı da görülebilmektedir.
- Genetik aktarım: Genetik aktarım pek çok psikolojik rahatsızlığın en büyük nedenlerinden biridir. Beden algısı sorunu olan kişi bulunan veya psikolojik başka rahatsızlıklara sahip olan birinci dereceden akrabaları olan bireylerde de psikolojik sorunlar görülme ihtimali çok yüksektir.
- Çevresel etkenler: Toplum içerisinde güzel kadın veya erkek algısının sürekli mükemmel olmaya, zayıflığa, orantıya bağlı olması, küçük yaşlardan itibaren bireylerin dış görünüşleri ile ilgili sorunlar yaşamasına, kendini çirkin hissetmesine neden olmaktadır. Bireylerin yakın çevrelerinden çocukluklarından itibaren bedenleriyle ilgili alaycı yorumlar duymakta beden algısını etkilemektedir.
- Düşük özgüven: Kişilerde düşün özgüven olması da kendilerini yetersiz hissetmeleri ve dış görünüşlerini takıntı haline getirmelerinin nedenlerinden biridir.
- Psikolojik sorunlar: Bireylerde depresyon, yeme bozuklukları, anksiyete (kaygı) bozukluğu gibi psikolojik sorunların varlığı da beden algısı probleminin ortaya çıkmasında etkilidir.
Beden Algısı Bozukluğunun Belirtileri
Vücut Dismorfik Bozukluğu’na sahip kişilerin sürekli olarak kusurlu buldukları yerler ile ilgilenmelerine, gün içerisinde ayna karşısında 8-10 saate kadar çıkabilecek vakit geçirmelerine neden olmaktadır. Beden algısı sorunu yaşan kişiler, sürekli olarak makyaj, kıyafet, saç şekli ile kusurlarını kapatmanın bir yolunu ararlar. Sık sık kusurlarını kapatmak için değişmeye çalışmakta bu rahatsızlığın belirtilerindendir.
Bozukluğu olan kişilerin gösterdiği belirtilerden bir tanesi de çevrelerine sürekli olarak nasıl göründüklerini, kusurlu bölgelerinin kötü görünüp görünmediğini sorarlar.
Tedavisi
Bilişsel Davranışçı Terapinin Beden Dismorfik Bozukluğunu tedavi ettiğini ortaya koyan bir çok araştırma vardır Az veya orta şiddetli Beden Dismorfik Bozukluğu tedavisinde birincil tedavi planı Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) olması gerekir. Kişiye detaylı psiko-eğitim verilmesi, düşünce hatalarıyla çalışılması ve akabinde hiyerarşik şekilde korkularıyla yüzleştirilmesi gerekmektedir. Ağır vakalarda genelde intihar eğilimi veya ileri derece sanrısal düşünceler olmaktadır, bu durumda ilaçlara eşlik eden bilişsel davranışçı terapi önerilmektedir. BDT’de bilişsel süreçlere eşlik eden maruz bırakma ve tepki önleme yöntemi teknikleri kullanılmaktadır.
Beden algısında sorun yaşayan kişiler, dış görünüşlerinden takıntı derecesinde rahatsız oldukları için kendilerini yalnızlaştırmayı tercih ederler. Dışarı çıkmak, arkadaşlarıyla görüşmek istemeyen kişiler, genellikle eve kapanırlar. Özel Adana Aile Danışma Merkezi psikologları bu rahatsızlığa sahip bireylere Bilişsel Davranışçı Terapi ekolü ile terapi hizmeti vermektedir.
Bu hastalığın tedavisinde ise psikoterapi ve gerekli görülen vakalarda ilaç desteği uygulanır. Bilişsel davranışçı terapi sık kullanılan yöntemler arasındadır. Komorbid tanılar olarak, yeme bozuklukları, depresyon, anksiyete, obsesyon, şizofreni ve narsizm ortaya çıkmaktadır. Kişinin beden dismorfik bozukluğu başka psikolojik rahatsızlıktan kaynaklanıyorsa, bu hastalığın tedavisi de değerlendirilir ve gerekli psikolojik çalışma yapılır.
Bu bireyler uzmanlara genellikle kendi istekleriyle başvurmazlar, çünkü sorunlarının ruhsal kaynaklı olduğunu düşünmezler ve buna kolay kolay ikna olmazlar. Genellikle yakınlarının ısrarıyla ya da bu ruhsal hastalığın yol açtığı ikincil psikiyatrik bozukluklar (depresif bozukluk, kaygı bozukluğu) nedeniyle psikiyatri uzmanına başvururlar. Tedavilerinde ilaçlar (antidepresan ilaçlar ve antipsikotik ilaçlar) ve psikoterapiler kullanılır.
Özel Adana Aile Danışma Merkezi bünyesindeki uzman psikologları ile Vücut Dismorfik Bozukluğu tedavisi sırasında destek terapi ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Detaylı bilgi için bizlere iletişim numaramızdan ulaşabilirsiniz. Sabah 9 akşam 7 saatleri arasında bizlere aşağıdaki telefonlardan ulaşabilirsiniz.
Telefon :