Bize Ulaşın:
Ergenlik Çağındaki Otizmli Bireyler
Çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemi olarak tanımlanan ergenlik, otizmli çocukların yaşamlarında belki de en çok ilgiye ihtiyaç duydukları bir dönemdir. Ergenlik Çağındaki Otizmli Bireyler ve aileleri için biraz daha zor bir dönemdir.
Fizyolojik ve psikolojik birçok değişimin yaşandığı bu çalkantılı dönem kızlarda ortalama 12 erkeklerde ise 14 yaşında başlar. Erkeklerde kilo artışı, cinsel organlarda büyüme, cinsel organ çevresinde kıllanma, kilo ve boyda artma gibi fizyolojik değişikliklerin yanı sıra, ciddi kimlik bocalamaları ve psikolojik sorunlarda görülebilir. Kızlarda ise; meme gelişimi, koltuk altı ve cinsel bölgede kıllanma, adet kanaması, kilo ve boy artışı gibi fizyolojik değişiklikler ve bunun yanı sıra birtakım ruhsal sıkıntılar olabilir. Her iki cinste de vücuttaki yağ artışından kaynaklanan sivilceler çeşitli sıkıntılar yaşatır. Çocuk bu dönemde devamlı kendisini inceler kendindeki değişikliklerin farkına varır, kendisini başkalarıyla kıyaslar kendisi ve ailesi ile çatışmaya girebilir.
Tipik gelişen çocuklar ergenlikteki bu değişimleri televizyon izleyerek, ailesi ve arkadaşları ile konuşarak, cinsel deneyim ve sorunları tartışarak, okuyarak öğrenebilecektir. Otizmli bireylerin cinsel yaşantıları kısıtlıdır. En çok görülen cinsel deneyim mastürbasyondur. Bununla beraber, bacaklarını sıkma, karşı cinsten olanlara sarılma, karşı cinsten olanları öpme, koklama, cinsel organlarına dokunma biçiminde cinsel yönelmeler görülür. Otizmli çocukların karşı cinsten biriyle cinsel ihtiyacını giderme olanağı pek yoktur. Mastürbasyon, kimi çocukta hareket takıntısı haline gelir ve çocuk devamlı mastürbasyon yapma isteği duyar. Uygun yer ve zamanı gözetmeden davranışı sergiler.
Bu davranış uygun zaman ve yerde yapıldığında hiçbir zararı yoktur; nitekim normal çocukların büyük bir kısmı ergenlik dönemi ve sonrasında cinsel gereksinimlerini bu yolla giderir. Otizmli bireyler genellikle bu işi abartırlar; kimsenin görmediği yerde ve günün her saati yapılmayacağını bilemezler. Kimi çocukta takıntı olur ve çok sık yaptığı için cinsel organında tahrişler görünür, bunun sonucunda da iltihaplanmalar olur. Bazı çocuklar mastürbasyon yaparken, ereksiyon olmasına rağmen boşalamaz. Bunun sonucunda sinir krizleri geçirir ve bazen saldırgan davranışlarda bulunurlar.
Bazı otizmli çocuklar cinsel dürtülerin yoğun olduğu dönemlerde, bilinçli veya bilinçsiz olarak karşı cinse ilgi duymaya başlar. Bu durum çoğu kez tacize kadar varır; bu durum genelde cinsel organa dokunma, sarılma, öpme, koklama biçimindedir. Özellikle ergenlik döneminde cinsel dürtüler artar. Çocuk, cinsel dürtülerini nasıl doyuma ulaştıracağını bilemediği için öfkeli, saldırgan ve çöküntü gibi durumlar görülür. Bu dönemde bazı çocuklara cinsel isteği azaltıcı ilaçlar verilmektedir; fakat bu ilaçları kullanan çocuklarda duygusal çöküntü ve içe çekilme gibi yan etkiler ortaya çıkar. Bu nedenle bu tür ilaçlar önerilmemektedir.
Ergenlik Çağındaki Otizmli Bireyler’in dönem başlangıcı ve anında yaşadıkları bu sıkıntılara yönelik olarak; aileler tarafından duruma uygun çeşitli uygulamalar geliştirebilirler ya da işin uzmanından fikir alınabilir. Ancak bazen de ailelerin cinselliği bir ayıp olarak görmeleri ya da uzmanların bu konulara açık olmamaları yaşam kadar normal olan bu süreci içinden çıkılmaz bir hale sokar. Otizmli bireylerle çalışan, yaşayan kişilerin bu durumu normal fizyolojik bir olay olarak değerlendirmeleri gerekir.
Ön ergenlik döneminde cinsel davranışlardan biri de ereksiyon ve uyarılma halinin süreklilik arz etmesi ve bir boşalım sağlanamamasıdır. Böyle durumlarda; kişinin bireysel özellikleri dikkate alınarak, davranıştan aldığı haz engellenmeden davranışı yaptığı ortamın kontrol altına alınması daha doğru olur.
Bu dönemde çocuklar özel eğitimden destek alabilirken aileleri de psikolog desteği ile bu süreci daha sağlıklı atlatabilirler. Özel Adana Aile Danışma Merkezi bu konuda bireylere terapi ve danışmanlık desteği vermektedir.
Ergenlik Çağındaki Otizmli Bireyler ’in Ailelerine Tavsiyeler
- Otizmli bireylerin ergenlik dönemine girmeden önce yaşamaya başladıkları değişimler ve ergenlikte yaşadıkları durumlar aileler ve bakım sağlayıcılar tarafından tamamen fizyolojik değişime bağlı olarak gelişen durumlar olarak algılanmalı ve bu davranışlara farklı anlamlar yüklenmemelidir.
- Otizmli bireylerin cinsel eğitime tabi tutulması bir gerekliliktir ve bu eğitimde aileler otizmli bireyin vücudunu cinsel açıdan tanımasına fırsat verecek türde çalışmalar yapılmalıdır. Bu çalışmalarda çocuklar kendi vücutları üzerinde gözlem yapmaya (ayna kullanarak) teşvik edilebileceği gibi aynı zamanda vücutlarındaki değişimleri temsil eden görsel/animasyonlardan da faydalanılmalıdır.
- Tercihen anne/abla veya ailenin başka bir kadın üyesi tarafından kız çocuklarının adet dönemini anlayabilmesi için çalışmalar yapılmalıdır.
- Tercihen baba/ağabey veya ailenin başka bir erkek üyesi tarafından erkek çocuklarının ise gece boşalmalarını anlayabilmesi için çalışmalar yapılmalıdır.
- Otizmli bireylere özel davranışlar ve özel alanlar; toplumsal davranışlar ve toplumsal alanlar kavramları öğretilmeli.
- Ebeveynler tarafından otizmli bireylerin cinsel gereksinimlerini gidermelerini sağlayacak bir yöntem olarak mastürbasyon yapma becerileri kazandırılmalı.
- Otizmli bireylerin mastürbasyon yapma davranışı ile ilgili zaman ve mekân sınırları oluşturularak bireylerin cinsel doyum sağlarken toplumsal kurallara ve kişisel sınırlara da uymayı öğrenmeleri sağlanmalıdır.
- Yine ebeveynler tarafından otizmli bireyler cinsel istismara uğrama riskine karşı da eğitilmeli, güvenli dokunuş ve güvenli olmayan dokunuş kavramları öğretilmelidir.
Özel Adana Aile Danışma Merkezi bünyesindeki uzman psikologları ile Ergenlik Çağındaki Otizmli Bireylere ve ailelerine psikoterapi ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Detaylı bilgi için bizlere iletişim numaramızdan ulaşabilirsiniz.
Sabah 9 akşam 7 saatleri arasında bizlere aşağıdaki telefonlardan ulaşabilirsiniz.
Telefon :
0 (537) 776 6262
0 (535) 977 0407
