Davranım Bozukluğu

Davranım Bozukluğu çocuk ve ergenlerin, kurallara, toplumsal değerlere uymaması ve başkalarının haklarını ihlal eder şekilde davranışlar göstermesi durumudur. Çocuk ve ergenlerde, davranışları normal ya da normlara uygun değil diye kesin bir şekilde ayırmak zordur. Bozukluk demek için, davranışların şiddeti, sürekli olup olmaması ve gelişim dönemine uygun olup olmaması önemlidir. Örneğin, çocukta aitlik kavramının gelişmediği dönemlerde, izinsiz bir şeyler alması durumu bozukluk olarak adlandırılmaz.

Farklı dönemlerde ortaya çıkabilir. Belirtilerin 10 yaşından önce gözlemlenmesi “çocukluk dönemi davranış rahatsızlığ” olarak adlandırılırken, belirtilerin 10 yaş ve sonrasında ortaya çıkması ise “ergenlik dönemi davranış rahatsızlığı” olarak tanımlanır. Çocukluk döneminde ortaya çıkan davranış rahatsızlığı daha kalıcıdır ve başka psikiyatik bozukluklara neden olma açısından daha fazla risk taşır.

Davranım Bozukluğu Risk Faktörleri

Çocuk ve ergenlerdeki yıkıcı davranışlar çocuk ve ergen psikiyatrisinin temel konularından olup davranış bozuklukları adı altında incelenir. Başkalarının temel haklarının ve yaşa uygun toplumsal kuralların sürekli ve tekrarlayıcı biçimde ihlal edilmesi davranış bozukluğu olarak tanımlanır. Bu çocuklarda insan ve hayvanlara karşı saldırgan ve zarar verici davranışlar, güvenliği tehdit edici eylemler, hırsızlık ve ciddi kurallar ihlalleri görülür. Yalancılık da bir yıkıcı davranış özelliğidir. Mala ve eşyaya zarar verme sıktır.

• Erkeklerde kızlara oranla 2-3 kat daha fazla görülür. Genel nüfusun %5’ i bozukluk kriterlerini karşılar. Çocukluktan ergenliğe geçişte görülme sıklığı biraz daha artmaktadır.
• Düşük sosyoekonomik sınıfa dahil, özellikle de parçalanmış ve bozuk işleyişe sahip ailelerde yetişen çocuklarda daha sık görülmektedir. Genetik mirasın rolü yadsınamaz. Özellikle babasında antisosyal kişilik bozukluğu olan çocuklarda risk oldukça fazladır.
• Düşük okul başarısı, davranış rahatsızlığı ile paralel gitmektedir. Burada karşılıklı bir ilişki söz konusudur. Özellikle sözel yeteneği zayıf çocuklarda bu daha net gözlenir.
• Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu bulguları da davranış rahatsızlığı ve antisosyal davranışların devamı ve başlangıç dönemleriyle ilişkilendirilebilir. Aşırı tepkisel mizaç özellikleri, yıkıcı davranışlarda tetikleyicidir.
• Katı disiplin, aile içi şiddet, fiziksel ya da cinsel taciz ve kötü muameleye uğrayan çocuklar bozukluk geliştirme açısından daha fazla risk altındadır. Alkol ya da madde bağımlısı ebeveynlerin çocukları, tutarsız disiplin, çocuğun aşırı kısıtlanması, ihmal ve ilgi eksikliği ciddi risk faktörleridir.
• Psikiyatrik araştırmalar dişi cinsiyeti, yüksek IQ oranını, sakin mizaç özelliklerini koruyucu faktörler olarak göstermektedir. En az bir ebeveyn ya da yetişkinle olumlu bir ilişkiye sahip olmak bozukluk riskini azaltabilmektedir.

Tedavisi mümkün olan bu rahatsızlık için psikolog desteği de çok büyük önem taşır. Özel Adana Aile Danışma Merkezi bünyesindeki psikologları ile Davranım Bozukluğu alanında sizlere terapi hizmeti vermektedir.

Davranım Bozukluğu Tanı Kriterleri

• Kabadayılık, başkalarını korkutma, gözdağı verme.
• Kavga başlatma eğilimi.
• Taş, cam, sopa, bıçak gibi aletlerle başkalarını yaralayabilecek tarzda davranma.
• Gerek insanlara, gerekse hayvanlara acımasızca davranabilme.
• Alıp kaçma, tehdit vs. ile çalma eylemi.
• Birisini cinsel aktiviteye zorlama.
• Eşyaya zarar verme amacıyla kasıtlı yangın çıkarma.
• Başkasının malına mülküne yangın harici herhangi bir biçimde zarar verme.
• Başkasına ait bina, araç gibi özel mülke zorla girme.
• Çıkar elde etmek ya da yükümlülüklerinden kurtulmak için yalan söyleme.
• Değerli bir şeyi çalma, sahtekarlık.
• 13 yaşından önce aile rızası olmaksızın geceyi dışarıda geçirme.
• Evden kaçma.
• Sık sık okuldan kaçma.

Bu tarz davranışlar gözlemliyorsanız mutlaka bir uzmana danışın. Çocuklukta başlayan tipte, davranış bozukluğu belirtilerinden en az bir belirtinin 10 yaşından önce ortaya çıktığı gözlenir. Başlangıç yaşı nadiren 5-6 yaş kadar erken dönemler olabilmektedir. Ergenlikte başlayan tipte ise 10 yaşından önce bozukluğa ait hiçbir belirti gözlenmez. Çocuklukta başlayan tipinde, bu çocuklar genellikle saldırgandır ve arkadaş ilişkileri bozuktur. Bu tip bozukluk daha kalıcıdır ve ileride Antisosyal Kişilik Bozukluğu gelişme oranı daha yüksektir. Tanı alması ve tedavisi büyük önem taşımaktadır.

Ailelere Öneriler

• Aileler aşırı koruyucu, kollayıcı davranmamalı.
• Çocuğun yaşına uygun kurallar koymalı.
• Konulan kurallarda tutarlı olmalı.
• İstenmeyen davranışların nedenini basit ve kısa olarak açıklamalı.
• TV ye sınır getirmeli: 0-2 yaş yasak. 2 saati aşmayan birlikte izleme süreleri olmalı.
• Çocuğun kendi yaş grubu içinde olması önemlidir. Kreş, yuva, ana okulu önerilir.
• Anne ve baba ayrı ayrı ve hep birlikte kaliteli zaman geçirmeli.
• Çocuğu sosyal aktivitelere ve spora yönlendirmeli.
• Aileler çocuklarına ilişkin beklentilerinde gerçekçi olmalı.

Özel Adana Aile Danışma Merkezi bünyesindeki uzman psikologları ile Davranım Bozukluğu alanında da terapi ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Detaylı bilgi için bizlere iletişim numaramızdan ulaşabilirsiniz. Sabah 9 akşam 7 saatleri arasında bizlere aşağıdaki telefonlardan ulaşabilirsiniz.

Telefon :

0 (537) 776 6262

0 (535) 977 0407

Ana Sayfa